Artistas da lusofonia celebran o reconhecimento de Ponte…nas Ondas! pola Unesco

«Artistas da lusofonia celebram o reconhecimento de Ponte…nas Ondas! pela Unesco. A artista Uxía, autora juntamente com o músico brasileiro Sérgio Tannus, afirma que “Este tema é um hino no que representa. Tem pontes através da música e da educação”. Uxía, impulsora da iniciativa e uma das artistas implicadas no projeto, juntamente com o brasileiro Chico César, a portuguesa Celina da Piedade ou o moçambicano Cheny Wa Gune, manifestam que “É um tema onde se misturam vários ritmos e que fica na cabeça. Esperemos que todos os meninos o cantem e formem um grande coro!”.»

Cf. Nós Diario

«A PONTE NAS ONDAS – Uxía (Galiza), Chico César (Brasil), Celina da Piedade (Portugal), Cheny Wa Gune (Moçambique)
Letra e música: Uxía, Sérgio Tannus

As ondas vêm da ribeira
as ondas brilham ao luar
na praia abraçam a areia
deixando as lembranças de outro lugar. (BIS)

As pontes são de madeira,
de pedra, cimento e bambu
existem de todas maneiras
rompendo fronteiras
eu, você e tu. (BIS)

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Brasil a Cabo Verde,
de Galiza a Portugal.

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Galiza a Cabo Verde,
de Brasil a Portugal.

De Moçambique a Luanda,
de São Tomé a Guiné
falar mais parece uma dança
a língua na ponta do pé.

Passei por Açores e Angola,
por Goa, Macau ou Timor
são muitos no mundo afora
que cruzam as pontes
nas ondas do amor.

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Brasil a Cabo Verde,
de Galiza a Portugal.

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Galiza a Cabo Verde,
de Brasil a Portugal.

As ondas vêm da ribeira
as ondas brilham ao luar
na praia abraçam a areia
deixando as lembranças de outro lugar (BIS)

As pontes são de madeira,
de pedra, cimento e bambu
existem de todas maneiras
rompendo fronteiras,
eu, você e tu. (BIS)

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Brasil a Cabo Verde,
de Galiza a Portugal.

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Galiza a Cabo Verde,
de Brasil a Portugal.

De Moçambique a Luanda,
de São Tomé a Guiné
falamos parece uma dança
a língua na ponta do pé.

Passei por Açores e Angola,
por Goa, Macau ou Timor.
São muitos no mundo de afora
que cruzam as pontes
nas ondas do amor.

É pau, é pau é pedra
não é o fim do caminho
sempre cruzamos as pontes
nunca o fazemos sozinhos. (BIS)

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Brasil a Cabo Verde,
de Galiza a Portugal.

A ponte, a ponte, a ponte
é para atravessar
de Galiza a Cabo Verde,
de Brasil a Portugal.»

Cf. PONTENASONDAS

Miguel Penas: Mais 40 anos para o galego? (2021-2061)

Em 2021 cumprem-se os primeiros 40 anos de oficialidade do galego. Nom foi até 1981 que a nossa língua, no nosso território, conquistou o seu atual status legal. Neste ano, uma vez aprovado o Estatuto de Autonomia, o galego passou a ser língua oficial, junto ao castelhano, e língua própria da Galiza com carácter legal. É importante tentar olhar isto com a perspetiva que merece porque a ‘normalidade’ linguística da que desfrutamos hoje é realmente recente e uma novidade na História galega. Uma perspectiva que talvez podamos atingir só com pensar que as pessoas de 50, 60, 70 ou mais anos, vivírom grandes partes da sua vida sem que existira esta oficialidade. Uma enorme percentagem da nossa populaçom que nom tivo nem rastro de galego em nenhuma das suas etapas formativas e outros ámbitos ‘formais’ das suas vidas, e no entanto som as faixas etárias que mais usam e nas que mais se conserva o galego como língua de uso comum e veícular.

Isto último evidencia uma certa contradiçom. Precisamente nestes últimos 40 anos em que as pessoas som alfabetizadas em galego e num contexto onde a língua adquire um status legal, algo imprescindível, é quando se produz uma queda de falantes e utentes como nunca antes. Uma queda que, mesmo, ameaça a continuidade do galego como língua de uso alargado na Galiza. Evidentemente, as transformações destes 40 anos nom se limitárom à construçom da Autonomia ou à oficialidade do galego, umha importante urbanizaçom da populaçom -referida nom só ao lugar onde mora- a enorme terciarizaçom da economia ou o aumento da influência no nosso dia-a-dia dos médios de comunicaçom -quase na íntegra em castelhano- com certeza que fôrom elementos chaves para compreender esta transformaçom linguística. Ainda assim, se queremos agir com honestidade, torna-se evidente a necessidade de avaliar estes 40 anos, tanto no que tem a ver com as políticas linguísticas fomentadas como no que tem a ver em como agimos como sociedade.

Volvendo a 1981, foi também nesse ano quando se constuiu a AGAL como resposta organizada duma parte da sociedade galega que se preocupava polo galego mas que nom concordava, nem concorda, com a estratégia linguística que nos separa do nosso tronco comum e da nossa língua portuguesa, brasileira ou africana. Nestes 40 anos a associaçom passou por diferentes etapas e fases, buscando adaptar-se às necessidades do país em matéria linguística. Assentando as bases filológicas e teóricas duma alternativa que procura ser mais útil e mais global mantendo a fidelidade com a nossa história, tanto da língua como da sua recuperaçom. Hai 40 anos nasceu a AGAL mas nom nasceu o reintegracionismo, porque esta tendência nasceu no mesmo momento em que na História moderna da Galiza começou a sentir-se a necessidade de padronizar, sistematizar e regularizar as falas próprias galegas. Um processo que para o castelhano se intensificou e consolidou desde o século XVIII e XIX com a força da construçom do Estado liberal. Portanto o galego chega muito mais tarde, e com muita menos força que o castelhano, a essa oficialidade.

Para aproveitar melhor a oficialidade e reverter a queda de falantes, últimos anos, da AGAL temos feito propostas e procurado soluções e alternativas. Atualmente formulamos um projeto global que nom vai dirigido só às pessoas reintegracionistas, nem tam sequer só às pessoas galegofalantes, senom ao conjunto da sociedade. Um projeto que recolhe uma proposta binormativista que procura dar cobertura legal a uma realidade que já existe na Galiza. Nom só dar cobertura legal senom mesmo tirar proveito desta riqueza e alargar ao conjunto da cidadania galega o aproveitamento das oportunidades do galego como língua internacional. Um projeto que parte da realidade atual mas que procura novas vias para transformar a situaçom atual e portanto visa uma nova estratégia e guiom para o galego.

Talvez soluções ou debates que em 1981 pareciam impossíveis, polo que for, agora nom sejam tal. Se queremos resultados diferentes para o 2061 possivelmente tenhamos que ter estratégias diferentes nos próximos 40 anos.

Cf. Nós Diario

Debate sobre o binormativismo do galego

No decurso de 2020 aconteceu um debate na imprensa sobre a pertinência de o galego possuir duas normas oficiais, a local (também chamada de nacional, “oficial”, institucional, etc), estabelecida e defendida pela Real Academia Galega, e a internacional (também chamada de internacional, histórica, lusista, etc), defendida pela Associaçom Galega da Língua. O presidente da AGAL, Eduardo Maragoto, e o secretário da RAG, Henrique Monteagudo, protagonizaram um interessante intercâmbio de ideias ao respeito:

Eduardo Maragoto: Carta aberta ao académico Henrique Monteagudo

Henrique Monteagudo: Resposta a Eduardo Maragoto

EM: Continuemos: “binormativismo” ou “reconhecimento oficial do português”?

HM: O galego internacional: un problema de comunicación

EM: Ampliar o repertório, para quê?

Nace Raposeiras Editorial, sen preconceptos gráficos

Os novos proxectos culturais semellan non esquecer os vínculos naturais entre o galego e o portugués, dun modo útil e libre de preconceptos:

Xirasois Cubistas, 1964 – Marevna

«[…] EDICIÓNS EN DIFERENTES LINGUAS

O noso interese pola edición en diferentes linguas baséase no actual contexto de diglosia. Temos un compromiso co noso idioma, e defendemos a posibilidade de atopar material didáctico e cultural nas diferentes normas do galego, en castelán e en inglés.

Apostamos polo binormativismo

Porque cremos na necesidade de normalizar unha situación que é unha realidade hoxe en día.

Cremos que o galego internacional e o galego RAG deben convivir en igualdade, para iso é preciso a formación e a divulgación da norma AGAL, así coma a súa oficialidade.

Por esta realidade, desde Raposeiras Editorial apostamos por contribuír na divulgación de material didáctico e cultural nas dúas normas […].»

Cf. Wendy Carolina: “Raposeiras vai editar en galego normativo e en reintegrado” (Nós Diario) e web Raposeiras Editorial.

Vítor Vaqueiro: “Há uma tendência a pôr barreiras artificiais ao achegamento ao português”

Vítor Vaqueiro por M. Caeiro (cf. Nós Diario)

«[…] Um linguista muito reconhecido, Miquel Siguán, admite que uma norma se decide por motivos extralinguísticos. É algo convencional. Não sei por que se escolhe uma fórmula como “man” fronte a “mão” quando a segunda é absolutamente maioritária.

Há uma tendência a pôr barreiras artificiais ao achegamento ao português. Eu non falo como uma pessoa de Valença do Minho ou de Coimbra. Há que reivindicar o léxico galego, e depois todo aquilo que exista já em português não temos por que o inventar. Sei que isto traz umas consequências tremendas, porque a editorial na que esteve durante 45 anos nega-me que possa publicar.

Até há uma sentença do Tribunal Superior de Justiça da Galiza dos anos 90 que diz que ninguém pode ser descriminado pela sua forma de escrever, um pleito da universidade de Vigo coa Xunta, que impugna os estatutos desta nos que se admite qualquer grafia. Editoras, prémios, concursos… seguem a ignorar isso […]».

Cf. NÓS DIARIO: Vítor Vaqueiro: “A normativa oficial do galego é um dispositivo de espanholização”

Gonzalo Constenla: Binormativismo ou portugués lingua co-oficial?

Gonzalo Constenla

«Unha lingua estranxeira? A versión internacional do galego? A lingua en que se recoñecerían os nosos tataravós? Unha variante da mesma lingua? O que puido ser e non foi? A versión culta do noso idioma? Unha oportunidade para o galego non morrer? Así pois, o que é o portugués para nós? Depende. Esa podería ser a resposta máis galega. Porque xa se sabe, a nosa psicoloxía nacional non é de brancos e pretos, do si ou do non. É máis do matiz, conformada polo policultivo, a imprevisibilidade do clima e a variedade da paisaxe xeográfica. Non é ou millo ou trigo, mais os dous e outros máis. Nen apenas calor no verán. Nen todo planicie sen outro horizonte. Hai sempre gradación. Unha diferencia, unha reserva, unha variedade. Así somos nós.

[…] Mas o país e o idioma não podem esperar muito mais. As ligações são claras, as vantagens econômicas, linguísticas e culturais são aceites. Os benefícios para o galego demonstrados qualitativa e quantitativamente. Nada e ninguém deve impedir que o que já é normal hoje se torne oficial. Aceitar e formalizar o que um grande número de grupos, empresas e indivíduos já institucionaliza na vida econômica, social e cultural. Por meio de duas normas lingüísticas, como já acontece em outros países, ou pelo status de co-oficialidade do português, com tudo o que isso implica. Se já é no Diario Oficial de Galicia, por que não deveria coexistir em toda parte?».

Cf. Nós Diario