Bieito Romero: “Portugalicia”

«Unha vez máis volvín de visita a Portugal e de novo quedei abraiado coas similitudes existentes coa nosa Galicia. Con razón o imperio romano delimitou ate o Douro ou quizais un pouco máis a fronteira sur da antiga Gallaecia, e se o fixeron así por algo sería. Estiven de novo por Valença do Minho, Viana do Castelo, Porto e desta volta achegueime ate a histórica Barcelos nun día de feira. Calquera destas poboacións son exemplo claro de que os parecidos son moito maiores que as diferenzas. Quizais entre as que nomeei, Porto como gran cidade teña algunhas características máis diferenciadas que as outras pero depende por que parte da cidade se transite. Xa se sabe que determinadas fronteiras están trazadas por cuestións políticas puntuais que ás veces raian claramente co inconcibible pero que trocan con claridade o trazo da historia e este é un deses exemplos. O parecido nas paisaxes é tan grande que semella unha prolongación na que non hai diferenza algunha. O clima é tamén factor clave no que o océano Atlántico define esa similitude. A pedra granítica é a predominante e condiciona tanto a paisaxe como a propia arquitectura construída de tal xeito que calquera das partes antigas dun lado e do outro da fronteira son indistinguibles.

O carácter das xentes lembra o mesmo xeito de facer as cousas, de comportamentos similares e de vivir a vida dunha maneira que aínda se pode percibir na Galicia máis auténtica. Tamén a gran relixiosidade mesturada con ritos ancestrais de orixe pagá amosados de forma ininterrompida. E como di o cantor Fausto Bordalo: «E assim se faz Portugal, uns vão bem e outros mal», frase á que non lle falta razón. Mais a miña percepción, despois de diferentes visitas en distintos tempos, é a de ver un país que avanza, que mellora, que sinte orgullo de seu, e que non lle dá as costas ás súas tradicións e costumes proxectándoas ao mundo.

Encántame escoitar e aprender dese galego do sur que se deu en chamar portugués que é falado no mundo por máis de 250 millóns de persoas con moi diferentes «sotaques». E coma sempre, Portugal é un magnífico lugar para gozar, aprender e practicar o noso galego tan castelanizado.»

Cf. La Voz de Galicia

Bieito Romero: “Sou galego até o Mondego”

«Sou galego, ai, sou galego. Sou galego até o Mondego… Así di parte do retrouso dunha canción moi popular en Portugal hai xa algúns anos, e certamente coñecín moitos portugueses que pensaban e pensan así. O Mondego é único río importante portugués que non nace en territorio español, faino na serra da Estrela a case 1.500 metros de altitude para desembocar no Atlántico, na fermosa cidade de Figueira da Foz, distrito de Coimbra. E esa é a parte da canción que o famoso fadista e compositor contemporáneo Paulo Bragança gravou.

Sen querer meterme en polémicas ou en fonduras de carácter pasional, eu estou de acordo na irmandade galaico portuguesa con todo o significado histórico que ten e o que supón. Particularmente cada vez que vou a Portugal, síntome como se estivese na casa por moitos motivos que para min son obvios. O idioma é un deles e mesmo pasar varios días alí, sérveme para perfeccionar o meu propio galego. A paisaxe e a cultura son semellantes en moitos aspectos, a gastronomía é marabillosa, variada, abundante e aquí xa temos outro grande parecido con nós. O comportamento social e o carácter hospitalario dos portugueses é semellante ao noso, así como tamén as súas músicas tan directamente conexionadas coas nosas tanto en ritmos coma en instrumentos.

Así pois, resulta difícil trazar fronteiras, en realidade, tampouco estou seguro de que as haxa. Dentro desta nova fase do desconfinamento da pandemia no 2021 volvemos de novo aos escenarios con Luar Na Lubre, e de novo achegámonos a Portugal. Estivemos nun importante evento chamado Festival Intermunicipal de Músicas do Mundo (Festim) e actuamos no cine teatro de Estarreja, distrito de Aveiro na rexión centro e tamén en O cinema de Oliveira de Azeméis no mesmo distrito. As entradas esgotáronse para escoitar e vivir a nosa música galega nos dous espazos cun público que gozou tanto coma nós con eles. Sentímonos queridos falando o mesmo idioma, compartindo momentos marabillosos intensos e entrañables con músicas e xantares nesta terra irmán da que eu xa teño saudades e gañas de volver o antes posible».

Cf. La Voz de Galicia

Bieito Romero: Cabo Verde

«No ano 2006 cando coñecín Cabo Verde e dende aqueles días, a súa lembranza quedou fermosamente gravada na miña memoria. Saímos da Coruña en bus ata o aeroporto Francisco Sâ Carneiro de Porto e dende alí voamos ata a illa de Sâo Vicente onde está situado o aeroporto Cesária Évora.

Wikipedia: CC BY-SA 2.1 es

A música como forma de expresión cultural tivo en Cabo Verde a Cesaria Évora como a mellor embaixadora, muller de gran sensibilidade e portadora da alma do seu pais. Ela deixou unha estela que seguiron moitos outros artistas como Tito París, Lura, Ferro Gaita, Sara Tavares ou Mayra Andrade entre outros que continuaron situando este pequeno arquipélago centroafricano no mundo. Un tipo de acción, coa música como protagonista, no que moitas institucións deberían reparar á hora de promocionarse cara o mundo. Cabo Verde é tamén un lugar paradisíaco no oeste do basto continente africano onde prevalece a paz e a tranquilidade.

Foi naquel 2006, que xa semella tan de lonxe, cando desembarquei en Sâo Vicente e respirei un ar tan familiar como o que respiro aquí. Estaba na África insular escoitando falar en galego con xente de raza negra tan acolledora e doce como somos (habitualmente) nós, os galegos. E foi un descubrimento sorprendente! Sentinme un máis ao instante malia saber que estaba separado por uns cantos milleiros de quilómetros de mar da miña casa.

De Sâo Vicente navegamos nun transbordador ata Santo Antâo. Boa parte da viaxe fomos acompañados por peixes voadores que converteron en inesquecible e máis levadío o noso traxecto mariño. Fixemos un percorrido dende o peirao de Porto Novo ata Ribeira Grande atravesando unha desas estradas empedradas que tanto gustan nas culturas lusitanas e que eu respecto, pero que te deixan mallado. E xa alí, dinme conta de que hai lugares no mundo onde podes sentirte como na propia casa.

Este ano, se a pandemia o permite, volverei, gozarei e tentarei que coa nosa música eles tamén se acheguen un pouquiño á nosa cultura e á nosa terra. Cabo Verde é un lugar paradisíaco con xente acolledora e boa. Gosto!»

Cf. La Voz de Galicia