Programa da Xunta para honrar a figura de Carvalho Calero

«Este 2020, a RAG acordou honrar co Día das Letras Galegas a Ricardo Carvalho Calero (Ferrol, 1910 – Santiago de Compostela, 1990), de quen a institución salienta o seu compromiso galeguista, que mesmo o levou a sufrir cárcere tras a Guerra Civil; a súa faceta de creador literario nos eidos da poesía, a narrativa e o teatro; o seu labor no campo da historia literaria galega, da que pode considerarse fundador coa monumental Historia da literatura galega contemporánea (1963); o feito de ser o primeiro profesor e catedrático de Lingüística e Literatura Galega; e a influencia, nos últimos anos da súa vida, das súas ideas sobre a lingua propia de Galicia.

Máis información

Programa da Xunta de Galicia para conmemorar o Día das Letras Galegas 2020»

Cf. Observatorio da lingua galega

As universidades que integram o Centro de Estudos Euro-regionais Galiza-Norte de Portugal (CEER), nas quais se inclui a Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro, do Porto, Minho, Vigo, Corunha, Santiago de Compostela e o Instituto Politécnico do Porto, viram um projeto para melhoria na cooperação universitária, em termos de inclusão social e mobilidade, ser aprovado pela Comissão Europeia

«O Projeto “B-solutions” tem como objetivo central a eliminação de barreiras e obstáculos administrativos no sistema universitário da Euro-região Galiza-Norte de Portugal, segundo notícia da Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro (UTAD).

Em concreto, o que se pretende é pôr termo às barreiras à mobilidade de pessoas com diversidade funcional. Para isso, o projeto prevê a análise dos principais impedimentos, fomentando a inclusão e a mobilidade, ao mesmo tempo que antecipa potenciais vias e mecanismos de solução.

O desenvolvimento do projeto, irá permitir que alunado, docentes, pessoal da administração e serviços, tenham maior facilidade em realizar estadias e deslocações a instituições do outro lado da fronteira, promovendo novas possibilidades de cooperação e garantindo os direitos das pessoas com diversidade funcional […]».

Cf. Portal Galego da Língua

La Voz de Galicia: “A evolución lingüística de Carvalho Calero”

Cf. La Voz de Galicia

«O Día das Letras Galegas honra en Ricardo Carvalho Calero non só a un escritor dunha ampla e variada obra, senón tamén a unha das persoas que máis pensou, estudou e defendeu o idioma. Esta última faceta, a de lingüista, é a que centrou a derradeira sesión do simposio que nas catro últimas semanas lle dedicou a Real Academia Galega ao autor de libros fundamentais para o idioma e o defensor de importantes teses que non estiveron exentas de discusión e polémica.

A directora da Sección de Lingua da RAG, Rosario Álvarez, actuou como moderadora das intervencións arredor das ideas lingüísticas de Carvalho, que definiu como «cambiantes ao longo do tempo», dende unha primeira etapa, cando accede ao posto de profesor universitario, á final, «marcada polo reintegracionismo, afastado do ideario inicial compartido polos seus compañeiros de xeración». Da análise desa primeira etapa ocupouse o académico Henrique Monteagudo, quen abordou o labor de Carvalho como filólogo entre 1950 e 1971 no contexto do grupo da editorial Galaxia e as súas intervencións decisivas na Universidade -no curso 1965/1966 converteuse no primeiro profesor de lingua e literatura galegas- e na propia RAG. Ademais de fixar o canon clásico das letras coa súa Historia da literatura galega contemporánea, Carvalho fixo o «esforzo titánico» de redactar nun tempo récord a Gramática elemental del gallego común, na que defendía «un sistema lingüístico autónomo, unha lingua nacional» e que foi un manual «utilísimo e indispensable para a aprendizaxe dos rudimentos gramaticais do idioma». 

Pola súa banda, o profesor e investigador Serafín Alonso Pintos afondou no modelo de galego desa Gramática, onde se establece «un sutil e criterioso diálogo coa tradición do galego escrito literario». A cuarta edición de 1974 é a máis completa dende o punto de vista científico e nela Carvalho reafírmase «na teoría e na práctica que trazara para o galego literario en 1966». «O seu modelo de galego común, que nun camiño de ida e volta figura agora na gramática co aval da RAG, segue a coincidir co de máis emprego na época. Esta convención, con todo, resultaba cuestionada daquela, entre outros, por quen defendían que os galegos e galegas debiamos tomar o portugués como lingua única de usos cultos e tamén por quen postulaba que aquel modelo de galego literario resultaba artificialmente distante da fala espontánea», explicou.

A derradeira edición da Gramática, de 1979, xa recolle os cambios no pensamento lingüístico de Carvalho, máis próximo xa á ortografía portuguesa. Esa evolución foi analizada por Eduardo Maragoto, presidente da Associaçom Galega da Língua. Xa en 1975 escribira os primeiros de moitos artigos, publicados en La Voz, nos que defendía unha ortografía converxente co portugués. Así, sen ser o único inspirador, Carvalho converteuse «no principal pensador do novo movemento, no seu máis prestixioso divulgador e, tamén, no primeiro que levou á práctica os seus postulados ortográficos nun libro, Problemas da língua», segundo Maragoto. «Carvalho é o gran filólogo desta corrente. El forneceu o lusismo dun corpus teórico elaborado a partir de múltiplas abordaxes», engadiu.»

Cf. A. S, La Voz de Galicia, 30/10/2020

Eduardo Maragoto: “A língua portuguesa tem de ser ensinada, ouvida e lida na Galiza”

«[…] Como pode contribuir a língua portuguesa para a Galiza?

Eduardo Maragoto no Portal Galego da Língua

Nos dias de hoje poucas pessoas defensoras do galego têm dúvida de que é urgente que o português chegue ao ensino na Galiza. Para já, é um recurso desaproveitado pelos galegos e galegas de um ponto de vista sociocultural e económico. Até a direita galega, tradicionalmente desinteressada nesta questão, foi capaz de ver isso quando avançou com a Lei Paz Andrade. Por outro lado, seria vital para o próprio galego, que escamba para o castelhano a graNde velocidade, para reforçar a sua estrutura interna. O contacto com o português permitiria a revalorização do léxico e das estruturas genuínas galegas. Repara, quando eu era criança, os adultos costumavam usar o verbo “brincar” com o mesmo valor que tem em português. Hoje, só três décadas depois, quase toda a gente usa só “jogar” com esse valor, como em castelhano, mesmo nos livros infantis editados para ensinar galego às crianças. Qual foi o problema? A desconexão do português. A língua portuguesa tem de ser ensinada, ouvida e lida na Galiza. É a única forma que eu vejo nos dias de hoje para parar essa deriva. […]»

Cf. Portal Galego da Língua

Cursos grátis a distância em universidades renomadas

Imagem: Adobe Stock

«É possível adquirir novos conhecimentos e incrementar o currículo com cursos das melhores universidades sem precisar se dedicar ao vestibular e sem gastar pequenas fortunas nas instituições particulares renomadas. Universidades reconhecidas no Brasil e no mundo oferecem diversas opções de cursos online grátis, livres e de extensão, com ou sem certificado. É o caso de USP (Universidade de São Paulo), Unesp (Universidade Estadual Paulista), Unicamp (Universidade Estadual de Campinas), UnB (Universidade de Brasília), FGV (Fundação Getúlio Vargas) e até internacionais, como Harvard e MIT (Massachusetts Institute of Technology), entre outras […]».

Cf. UOL- Educação

Nace Raposeiras Editorial, sen preconceptos gráficos

Os novos proxectos culturais semellan non esquecer os vínculos naturais entre o galego e o portugués, dun modo útil e libre de preconceptos:

Xirasois Cubistas, 1964 – Marevna

«[…] EDICIÓNS EN DIFERENTES LINGUAS

O noso interese pola edición en diferentes linguas baséase no actual contexto de diglosia. Temos un compromiso co noso idioma, e defendemos a posibilidade de atopar material didáctico e cultural nas diferentes normas do galego, en castelán e en inglés.

Apostamos polo binormativismo

Porque cremos na necesidade de normalizar unha situación que é unha realidade hoxe en día.

Cremos que o galego internacional e o galego RAG deben convivir en igualdade, para iso é preciso a formación e a divulgación da norma AGAL, así coma a súa oficialidade.

Por esta realidade, desde Raposeiras Editorial apostamos por contribuír na divulgación de material didáctico e cultural nas dúas normas […].»

Cf. Wendy Carolina: “Raposeiras vai editar en galego normativo e en reintegrado” (Nós Diario) e web Raposeiras Editorial.

Vítor Vaqueiro: “Há uma tendência a pôr barreiras artificiais ao achegamento ao português”

Vítor Vaqueiro por M. Caeiro (cf. Nós Diario)

«[…] Um linguista muito reconhecido, Miquel Siguán, admite que uma norma se decide por motivos extralinguísticos. É algo convencional. Não sei por que se escolhe uma fórmula como “man” fronte a “mão” quando a segunda é absolutamente maioritária.

Há uma tendência a pôr barreiras artificiais ao achegamento ao português. Eu non falo como uma pessoa de Valença do Minho ou de Coimbra. Há que reivindicar o léxico galego, e depois todo aquilo que exista já em português não temos por que o inventar. Sei que isto traz umas consequências tremendas, porque a editorial na que esteve durante 45 anos nega-me que possa publicar.

Até há uma sentença do Tribunal Superior de Justiça da Galiza dos anos 90 que diz que ninguém pode ser descriminado pela sua forma de escrever, um pleito da universidade de Vigo coa Xunta, que impugna os estatutos desta nos que se admite qualquer grafia. Editoras, prémios, concursos… seguem a ignorar isso […]».

Cf. NÓS DIARIO: Vítor Vaqueiro: “A normativa oficial do galego é um dispositivo de espanholização”